Perakende Ödeme Sistemi
PS-RPS
Teknolojinin sunduğu farklı iletişim araçlarıyla insanların birbirine anında bağlandığı günümüz dünyasında hız ve verimlilik olağan sayılmaya başlanmıştır. Günlük hayatımızda genel geçer bir durum haline gelen aciliyeti sağlamak için sürekli çaba göstererek çözümler üretmemiz gerektirmekte. Ödeme sektöründe de durum aynı. . Geçtiğimiz yüzyıllarda, nakit, anında fon transferi sağlayan en uygun ödeme araçlarından biri olarak kabul edilirdi. Ancak, nakdin zorlukları ve sakıncaları vardır. Örneğin, baskı, saklama ve dolaşımla ilgili maliyetler nedeniyle pahalı bir araçtır.
Bu doğrultuda, dünya genelindeki ülkeler bu amaca hizmet etmek üzere farklı sistemler ve ödeme planları uygulayarak nakitsiz toplumlara ulaşma yolunda çalıştılar ve yakın zamana kadar, elektronik olarak transfer edilen para ancak bir veya birkaç gün gecikme ile lehtara - ister üye işyeri veya birey olsun - ulaşabiliyordu. Bu nedenle, son yıllarda, elektronik olarak transfer edilen paranın lehtara anında ulaştırılması için çeşitli girişimler geliştirilmiştir.
Tüm dünyada acil ödemeler (acele ödemeler, daha hızlı ödemeler veya gerçek zamanlı perakende ödemeler olarak da adlandırılır) büyük bir ivme kazanmaktadır. Kolay, hızlı, kullanışlı, güvenli ve her zaman kullanılabilir ödeme hizmetlerine yönelik gittikçe artan müşteri talebiyle desteklendiği için bu yeni yükselen trend durdurulamaz durumdadır.. Bu talep, teknolojinin günümüzde sunabilecekleri ile uyumludur.
PS-RPS, son tüketicilerin taleplerini karşılamak ve yerine getirmek ve onlara yüksek esneklik ve çabukluk kazandırmak amacıyla 365 gün 7/24 temelinde çalışmak üzere tasarlanmış, ülke çapındaki bir gerçek zamanlı perakende ödeme sistemidir. PS-RPS kullanan müşteriler banka paralarını, kâğıt para değiştirdikleri kadar kolay bir şekilde yüz yüze olarak değiştirebilecekler ve bankalar kapalı olsalar bile, ülkenin herhangi bir yerine elektron hızında para gönderebileceklerdir.
Nesnelerin İnterneti (IoT) gibi yeni teknolojik trendlerin yükselişinin yanı sıra akıllı cihazların baskınlığı ve yaygınlığı ile birlikte, son tüketicilere sunulan ödeme seçenekleri ve kanallar büyük ölçüde genişlemiştir. Tüketiciler, ister akıllı cihazları isterse de kişisel bilgisayarları da dahil herhangi bir internet bağlantılı cihaz olsun, çok sayıda ödeme başlatma kanalı arasından seçim yapabilir. Kolaylık nedeniyle, akıllı telefonların PS-RPS'nin de mensubu olduğu yeni nesil perakende ödeme sistemlerinde en yaygın kullanılan ödeme erişim aracı olması beklenmektedir.
PS-RPS, tüm akıllı cihazların ödeme başlatma kanallarını ve uygulamalarını destekler ve tüketicilerin Kişiden Kişiye (P2P), İşletmeden İşletmeye (B2B), Kişiden İşletmeye (P2B), İşletmeden Kişiye (B2P) ve devlet ödemeleri gibi farklı türdeki ödemeleri başlatmasını sağlar. Tipik ödemeler avans kredisi transferleridir. Bununla birlikte, PS-RPS, önceden düzenlenmiş talimatlar gerektirmeyen otomatik ödemeler için yeni bir düzenleme getirmekte ve böylece müşteriler için banka hesaplarının bakiyeleri üzerinde daha iyi bir kontrol sunmaktadır.
PS-RPS, gece, hafta sonları ve resmi tatil günleri de dahil olmak üzere herhangi bir zamanda müşterileri arasındaki acil olan mutabakatı ve merkez bankası açıkken, genellikle bir RTGS sisteminde yer alan bankalar arasındaki mutabakatı ayırt eder.
PS-RPS'deki mutabakat motoru tasarımı esnektir ve yapılandırılabilir ve böylece ödeme yöneticisinin çok sayıda seçenek arasından seçim yapmasına olanak tanır. PS-RPS, gün içerisinde birden fazla mutabakat döngüsüne izin verecek ve 24 saatin tümünü kapsayacak şekilde tasarlanmıştır. Mutabakat döngüleri, hangisinin önce yerine getirildiğine bağlı olarak, aşağıdaki iki faktörden birine dayalı olarak tetiklenebilir:
- Yapılandırılabilir bir zaman aralığı
- Bankaların farklı likidite rezervlerine eşdeğer bir tutar eşiği (yani borç tavanı)
PS-RPS, bankalar arası mutabakat için Ertelenmiş Net Mutabakat (DNS) yaklaşımını kullanmaktadır. Her bir mutabakat döngüsü tamamlandığında, sistem katılımcı bankaların net pozisyonlarını oluşturur ve bunları RTGS sistemindeki nihai mutabakat için merkez bankasına iletir. Bu arada, bir sonraki mutabakat döngüsü zaten başlamış olur.
PS-RPS'de tasarlanan DNS yaklaşımı, Ödemeler ve Piyasa Altyapıları Komitesi (CPMI) tarafından yayınlanan Finansal Piyasa Altyapılarına İlişkin Prensipler ile uyumludur. Bu prensipler finansal istikrarı dünya çapında desteklemek üzere küresel bir standart olarak belirlenmiştir. Bu prensiplere uyan DNS yaklaşımı bankaların borç tavanlarını tamamen teminatlandırmasını gerektirir.
Bu yeni trendin en belirgin faydaları, son tüketiciler ve işletmeler tarafından elde edilmektedir. Acil ödemeler, 365 gün 7/24 temelinde ödeme gönderip alabilmenin ve fonlara anında erişebilmenin belirgin avantajlarının yanı sıra, son tüketicilere ve işletmelere finansal durumlarını ve harcamalarını daha iyi kontrol edebilme gücü vermektedir. İstedikleri yerden, kimin ne zaman ödeme yapacağını seçebilmektedirler. İşletmeler, fonların anlık transferi sayesinde artan nakit akışından faydalanacak ve daha spesifik olarak, üye iş yerleri, mal veya hizmetleri teslim etmeden önce anında kendilerine ödeme yapıldığına dair güvence alacaklardır.
Bankalar tarafında, PS-RPS, PayPal, Apple veya Google gibi yeni katılımcılarla öncesinden rekabet etme olanağını sunmaktadır. Acil ödeme hizmetlerinin sunulması, tüketicilerin bankaların sunduğu hizmetlere bağlılığını arttırmaya yardımcı olacak ve böylece karlı getirisi olan yeni ufuklar açacaktır. Acil ödemeler, bankalara son tüketiciler için yeni yenilikçi ürünler ve dijital ödeme seçeneklerinin geliştirilmesi konusunda yardımcı olabilir.
Kamu makamları için acil ödemelerin arkasında yatan gerekçe oldukça güçlüdür. Acil ödemeler, bir bütün olarak ekonominin verimliliğini arttırır ve yeniliği teşvik eder. Aynı zamanda yasadışı faaliyetlerin finanse edilmesine karşı mücadele edilmesine yardımcı olacaktır. PS-RPS, gelişmekte olan ülkelerde çalışması için geniş bir banka ağı ve fiziki telekomünikasyon hattı gerektirmediğinden finansal katılımı kolaylaştırabilir.
