CBDC SSS Yazı Dizisi: İşlemler
Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC) çıkarmaya hazırlanan merkez bankalarının kafasında çok sayıda soru bulunuyor, bu nedenle toplantılarımız sırasında en sık sorulan soruları ve uzmanlarımızın verdiği cevapları, "CBDC işlemleri" ile başlayan, aydınlatıcı bir "CBDC hakkında sıkça sorulan sorular" yazı dizisinde topladık.
S1. CBDC işlem ücretleri nelerdir?
Bu çeşitli ihtimallere bağlı bir mevzudur. Şimdiye kadar, başlatılan veya pilot uygulaması yapılan hiçbir CBDC, işlem ücreti uygulamadı ancak bazı merkez bankaları bir müddet sonra uygulayabileceklerini açıkladı.
Bu soru, ödeme hizmeti sağlayıcılarının (PSP'ler) hizmet bedelini ödemek bağlamında da doğal olarak ortaya çıkıyor. Bu durumda, merkez bankası PSP'lere doğrudan kendi hesabından ödeme yapabilir, böylece devlet aynı fiziki para dağıtımında olduğu gibi maliyeti bilfiil karşılar.
Alternatif olarak, işlem ücretleri uygulanabilir ancak e-para ve dijital para transferi işlemlerinde mevcut ücretlerden büyük ihtimalle daha düşük olacaktır.
ProgressSoft olarak merkez bankasının CBDC sunma sebebinin finansal kapsayıcılığı sağlamak olduğunu gördüğümüzde verdiğimiz tavsiye ücret talep etmenin, istenen neticeye ters bir sonuç vereceği yönündedir.
S2. CBDC'nin işlem ücreti olmazsa ticari bankalar için faydaları ne olur?
İki katmanlı bir sistemde, ticari bankalar (bankanın Müşterini Tanı (KYC) birikimine dayanarak) cüzdanları oluşturur ve fiziki parada yaptıkları gibi CBDC'yi dağıtır. Dolayısıyla, müşterileri çekmek ve elde tutmak amacıyla CBDC için akıllı cüzdanlar oluşturabilirler.
Ülkedeki CBDC kullanıcılarının ticari bankalara nakit yatırması gerekecektir, bu da kredi oluşturmak için kullanılabilir. CBDC ayrıca, yeni gelir akışları sağlayabilecek otomatikleştirilmiş e-ticareti geliştirmek gibi daha fazla inovasyonun önünü açabilir.
Ticari bankalar, CBDC'yi keşfedip kullandıkça benzersiz deneyimler sunmak için yeni uygulamalar da geliştirebilir. Ayrıca ticari bankalar, e-para veya nakitin CBDC'ye çevrilmesinden ve CBDC'nin e-para veya nakite çevrilmesinden fayda sağlar.
S3. İki ticari banka arasındaki cüzdandan cüzdana gerçekleştirilen işlemlerde takas gerekli midir?
CBDC anında transfer edildiğinden iki ticari banka arasındaki cüzdandan cüzdana gerçekleştirilen işlemlerde takas gerekli değildir. Bütün CBDC işlemleri, blok zinciri ağına ve merkez bankasında tutulan hesaplara kaydedildiği için gerçek zamanlı değer transferleridir. Bununla birlikte, blok zinciri tabanlı CBDC, çoklu aktif düğümleri ve mutabakat noktaları nedeniyle geleneksel sistemlerden daha hızlı ve daha güvenlidir.
S4. Herhangi bir takas gerekmiyorsa mutabakat usülü nedir?
Mutabakat mekanizmaları, bütün düğümlerin birbiriyle senkronize olmasını temin eder ve hangi işlemlerin meşru olduğu ve ağa eklendiği konusunda mutabakat sağlar. Bunlar bir ağın düzgün ve güvenli bir şekilde çalışması için çok önemlidir. CBDC genellikle blok zinciri tabanlı olduğundan, mutabakat algoritması ağın düzgün çalışması ve düğümlerin bir anlaşmaya varabilmesi için kullanılması açısından hayati öneme sahiptir. CBDC izne dayalı bir ağ olmasına ve yalnızca yetkili düğümlerin ağa erişimi olmasına rağmen, işlemlerin geçerliliğini ve kesinliğini sağlamak için hala mutabakat yöntemi uygulanmaktadır.
S5. Peki ya hatalı ödemeler, bu işlemler geri alınabilir mi?
CBDC işlemleri blok zinciri ağına girilen gerçek zamanlı değer transferleri olduğundan işlemlerin gerçekleşmeden önce geri alınabildiği veya kontrol edilebildiği geleneksel bir ödeme sisteminde olduğu gibi yanlış transfer miktarları veya alıcılar geri alınamaz.
Merkez bankası tarafından kararlaştırıldığı takdirde CBDC'yi hesaplar arasında transfer etmesi (geri alma) için merkez bankasına belirli yetkiler verilebilir. Ayrıca diğer taraftan parayı iade etmesini istemek gibi bir seçenek de bulunmaktadır zira işlem ücreti olmadığında herhangi bir sorun çıkmayacaktır.
Genel riskleri azaltmak için ProgressSoft'unki gibi CBDC çözümleri de limitler koyabilir, bu sayede yanlış bir ödeme olduğunda miktar sınırlandırılmış olduğunda her şey kaybedilmemiş olur.
S6. Çevrimdışı CBDC işlemleri bir risk oluşturuyor mu?
Çevrimdışı CBDC işlemleri, mükerrer ödeme işlemlerinin kaydedilip tekrar kullanılma ihtimali olduğundan risksiz değildir. Ancak, bu risk, işlem tutarına sınırlamalar getirilerek ve işlemin kaydedilmesi için bir zaman aşımı süresi uygulanarak azaltılır.
Teknoloji uzmanları ve danışmanlardan oluşan ekibimiz tarafından cevaplandırılan Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC) hakkında merkez bankalarının en sık sorduğu sorulardan oluşan bilgilendirici yazı dizimizle karşınızdayız. İşte yazı dizimizin CBDC işlemlerine odaklanan ilk kısmı.
Şunlar da hoşunuza gidebilir
CBDC SSS Yazı Dizisi: Çeşitli sorular
Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC) paydaşlarından nakit ikamesi ve vergi tahsilatına kadar, teknoloji uzmanları ve danışmanlardan oluşan ekibimiz tarafından cevaplanan sık sorulan soruların bir listesini burada bulabilirsiniz.
CBDC SSS Serisi: Toptan ve Perakende Satış
Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC) tasarım kararları çok büyüktür ve perakende ve toptan satış yaklaşımları dünya çapındaki merkez bankaları tarafından yakından incelenmektedir. İşte teknoloji uzmanlarımız tarafından cevaplanan en sık sorulan sorular.
CBDC SSS Serisi: Gizlilik ve Güvenlik
Gizlilik ve güvenlik, Merkez Bankası Dijital Para Birimi'ni (CBDC) gündemine alan merkez bankalarının aklındaki en önemli mevzulardandır, bu nedenle uzman ekibimizden konuyla ilgili en sık sorulan soruları cevaplamalarını istedik.