Blok Zinciri Tabanlı Merkez Bankası Dijital Para Biriminin Araştırılması

Uluslararası Ödemeler Bankası, bugün gerçekleşmekte olan yeni bir para çağına doğru kaçınılmaz bir geçiş olan merkez bankası dijital para birimi (CBDC) çıkarma potansiyelini incelemek için dünya genelindeki merkez bankalarının yaklaşık %80'inin keşif projelerine başladığını tahmin etmektedir.

Merkez bankaları, hükümet düzenleyicileri ve çok yönlü finans kuruluşlarıyla olan 32 yılı aşkın deneyimimizden ve blok zinciri tabanlı bir CBDC oluşturma konusundaki 6 yılı aşkın uzmanlığımızdan yararlanarak, bu karmaşık teknolojinin sunduğu sınırsız hususlar ve bunun keşif projelerinde merkez bankaları için ne anlama geldiği konusunda tam bir anlayışa sahip olduk.

İş, operasyonel ve teknolojik uzmanlığımız ve ekonomik, yasal, düzenleyici ve uyumluluk gerekliliklerine muazzam erişimimiz, bu teknolojinin merkez bankalarına sunduğu belirsizliklerin üstesinden gelmemizi sağladı ve ekiplerimiz bugün entegre blok zinciri tabanlı teknolojinin yanı sıra finansal istikrar ve güvenlik üzerindeki etkilerini değerlendirmekten banka fonlaması ve likiditesi üzerindeki etkilerini değerlendirmeye kadar CBDC çıkarmanın potansiyellerini keşfetme yolculuğunda merkez bankalarına yardımcı olmaya hazır.

PS-CBDC

Yazılım geliştirme kabiliyetlerimiz, teknoloji altyapısı uzmanlığımız ve bu yıkıcı teknolojiye adanmış kapsamlı insan gücümüz, ihtiyaca göre uyarlanmış blok zinciri tabanlı CBDC'miz olan PS-CBDC'de kendini göstermektedir ve bu çözüm, bir ülkeye gelişmiş blok zinciri teknolojisi üzerine inşa edilmiş ve merkez bankası tarafından yetkilendirilmiş kendi düzenlenmiş milli dijital para biriminin gelişmiş, güvenli bir formunu sunar.

CBDC nispeten yeni ve yıkıcı bir teknoloji olduğundan merkez bankalarının başarı olabilmesi için iyi bilgilendirilmiş ve son derece yetenekli sağlayıcılarla ortaklık kurmasının hayati önem taşıdığına inanıyoruz. Bu nedenle, tanınmış dijital para birimi uzmanlarımız ve farklı alanlardaki uluslararası danışmanlarımız, PS-CBDC'nin bir taraftan geleneksel para birimlerinin avantajlı taraflarını içinde barındırırken aynı zamanda merkez bankaları tarafından benimsenen stratejilere uyarlanabilirliğini sağlamak ve merkez bankalarının onu geliştirmenin bütün aşamalarına dahil olmasını sağlamak için yardımcı olmaya ve değerlendirmede bulunmaya hazırdır.

Teknoloji perspektifinden bakıldığında PS-CBDC, merkez bankaları için güvenli, ihtiyaca göre uyarlanmış ve gelişmiş bir çözüm sağlamak için aşağıdakiler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere teferruatlı unsurlara sahiptir:

İzinli Blok Zinciri Ağı: Ağdaki bütün işlemlerin değişmez defterlerini saklar ve paylaşır.

İtibari Para ile Bire Bir Değişim Oranı: Merkez bankası dijital para birimine doğru kademeli geçişe izin verir.

Açık Entegratörler ve Yerleşik Akıllı Sözleşmeler: Otomatik ölçeklenebilirliği ve modüler bileşenleriyle çeşitli ödeme ekosistemlerinin ihtiyacına cevap verir.

Dinamik Kullanım Senaryoları: Esnek toptan ve genel amaçlı CBDC uygulama tasarımlarını kolaylaştırır.

Kimlik Yönetimi: Modüllerle birlikte dijital para çıkarma, değerleme, mutabakat ve kişiler arası yurtiçi ve/veya sınır ötesi ödemeleri içinde barındırır.

Mobil Cüzdan Yazılım Geliştirme Kiti (SDK): Herhangi bir mobil ödeme uygulamasına bağlanır ve CBDC'ye ülke çapında daha sorunsuz bir geçişi kolaylaştırır.

HEDEFLER VE FAYDALAR

PS-CBDC, merkez bankalarının aşağıdaki ana hedeflere ulaşması için oluşturulmuştur:

1. Nakit dolandırıcılığını ve soygununu önlemek
2. Nakit maliyetlerini ortadan kaldırmak
3. Yeni pazar ihtiyaçlarını desteklemek
4. Finansal kapsayıcılığı geliştirmek
5. Operasyonel riski azaltmak
6. Tekelleşmeyi önlemek

Bu hedeflere PS-CBDC'nin doğası gereği sağladığı çok sayıda fayda sayesinde ulaşılmaktadır:

Finansal Kapsayıcılık

PS-CBDC, bankalar, merkez bankaları, hükümetler, finans kuruluşları ve bankalı ve bankasız bireyler için maliyetsiz bir değişim aracı, güvenli bir değer deposu ve istikrarlı bir hesap birimi olarak hizmet verir. Ayrıca kişiden kişiye, kişiden işletmeye ve kişiden devlete dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere perakende CBDC'de bütün ödeme türlerini de destekler.

Finansal Bütünlük

PS-CBDC, katılımcı kaydı ve periyodik kayıt güncellemeleri vasıtasıyla Kara Para Aklamayı Önleme / Terörizmin Finansmanıyla Mücadele (AML/CFT) ve Müşterini Tanı (KYC) şartlarıyla uyumlu olduğundan işlemlerin finansal bütünlüğünü sağlar. Çok aşamalı doğrulama ve mutabakat protokolleri sunduğundan tek hata noktası yoktur.

İşlemlerin Gizliliği

Merkez bankasının tercihine bağlı olarak, PS-CBDC işlem yapan taraflar arasında işlemlemin anonim kalmasını sağlayabilir. Yargı yetkileri ve mülkiyet iddiaları için, merkez bankası hesapların ve işlemlerin izlenmesi konusunda yetkiye sahiptir.

Finans Piyasasının İzlenmesi

PS-CBDC, istatistiksel veri analizi ve piyasa harcama davranışının izlenmesini sağlar. Endüstriler ve finans sektörü arasındaki para dağılımını ortaya koyar, para politikası araçlarını geliştirir ve bu sayede vergi kaçakçılığını önler.

Ekonomik Kazanımlar

PS-CBDC, minimum altyapı maliyeti ile işlem "sürtünmesini" ortadan kaldırır ve ertelenmiş mutabakattan kaynaklanan riskleri azaltır. Ayrıca, özel kontroldeki para sistemlerine olan güveni geliştirir ve ulusal ödeme sistemine olan güveni artırır.

Sınır Ötesi Ödemeler

PS-CBDC ayrıca sınır ötesi ödemelerin verimliliğini artırmak için genişletilebilir ve merkez bankaları tarafından çoklu CBDC düzenlemeleri oluşturma kabiliyetine sahiptir, bu da özellikle gelişmekte olan ekonomilerde havale, seyahat ve ticaret için diğer para birimlerine kolay ve ucuz erişim sağlar.

DENEYEREK ARAŞTIRMA

Yeni ortaya çıkan bir olgu ele alınırken önerilen yaklaşım Kavram Kanıtı (PoC) ve pilot projeler yoluyla deneyerek araştırmaktır, global bazda kabul edilen en iyi uygulama standartları olmadığı için CBDC'yi araştıran çoğu merkez bankası bu yaklaşımı benimsemektedir.

Bu doğrultuda, müşterilerimize farklı kullanım senaryolarında PoC ve pilot projeler aracılığıyla teknolojinin potansiyellerini ve fizibilitesini keşfetmelerini tavsiye ediyoruz; bu projeler başarılı bir şekilde yürütülürse, resmi bir CBDC'nin oluşturulmasına yönelik daha emin adımlar atılmasına vesile olabilir.

Merkez bankaları CBDC yolculuklarına başlamadan önce PoC ve pilot projelerinin teknolojik, ekonomik ve düzenleyici yönleri içine almasını sağlamalıdır. Bu doğrultuda, partner danışmanlarımızla birlikte iki ana hususu kapsayan ülkeye özel danışmanlık hizmeti sunuyoruz:

1. İş Süreçlerinin Yeniden Yapılandırılması
   İş süreci mühendislerimiz ülkedeki parasal durumları değerlendirirken, her iş kullanım senaryosu için "mevcut" durumu inceler ve "olması gereken" durumlar için çeşitli öneriler oluşturur ve sunar.
   
   
2. Blok Zinciri, DLT ve CBDC Analizi
   Teknoloji cephesinde ise 20 ila 30 yılı aşkın süredir para teknolojileri üzerinde çalışan ve son 6 yıldır akademik olarak ve tecrübe yoluyla blok zinciri ve CBDC teknolojilerinde ihtisaslaşan son derece deneyimli uzman ekibimiz, hangi teknolojilerin kullanılması ya da kullanılmaması gerektiği ve bunun nedeni konusunda uzman görüşü sağlamaktan sorumludur.

Bu danışma hizmetleri aşağıdaki gibi çeşitli muhtemel PS-CBDC kullanım senaryoları ile takviye edilmektedir:

Çok Amaçlı Teknoloji

PS-CBDC, kullanılan blok zinciri motorundan bağımsız olarak kullanım durumlarının taşınabilir bir şekilde uygulanmasını sağlayan farklı yaklaşımlar göz önünde bulundurularak geliştirilmiştir. Basma, rehin ve itfa - PS-CBDC birimlerinin rehin verme ve itfa işlemleri yoluyla genel kullanım için doğrudan veya dolaylı / hibrit dağıtımı.

Bankalararası Mutabakat

Ticari bankalar, CBDC cüzdanlarını kullanarak hesapları arasında mutabakat amacıyla bakiye transferi yapmak için PS-CBDC'yi kullanabilir.

Nakitten Çevirme / Nakde Çevirme

PS-CBDC, hem banknotları CBDC'ye çevirmek için bir nakitten çevirme imkânı hem de CBDC'yi banknotla çevirmek için bir nakde çevirme imkanı sunar.

Cüzdandan Cüzdana Transferler

PS-CBDC, iyi tanımlanmış ödeme amaçları ve yapılandırılabilir ödeme limitleri ile desteklenen farklı cüzdan türleri arasında gerçek zamanlı değer aktarımı sunar. Cüzdanlar bireylere, işletmelere, kamu kurumlarına veya köklü bir kimliğe sahip herhangi bir toplum kuruluşuna atanabilir.

Raporlar ve Sorgulamalar

PS-CBDC, gönderilen veya alınan işlemleri incelemek ve izlemek için merkez bankasına ve diğer katılımcı kuruluşlara raporlama olanakları sunar.

Çevrimdışı İşlemler

PS-CBDC, ağ bağlantısının sınırlı olduğu veya hiç olmadığı durumlarda çevrimdışı işlemlerin sınırlı şekilde kullanımına izin verir. Çevrimdışı işlem riskini en aza indirmek için merkez bankasına kontrolü elinde tutmak için alabileceği belirli tedvirler sağlanmaktadır.

Gün İçi Likidite Yönetimi ve Sweep Hesapları

Ticari kuruluşların, ticari bankalardan ve merkez bankalarından daha uzun çalışma saatleri vardır, bu nedenle hiyerarşik olarak deterministik PS-CBDC cüzdanlarının oluşturulması, ticari kuruluşların merkez bankasının çalışma saatlerinden sonra likidite ihtiyaçlarını yönetmelerini kolaylaştırır. Bu, ticari kuruluşlar tarafından yönetilen CBDC cüzdanları ile e-para banka hesapları arasında birlikte çalışabilirlik gerektirir; özellikle de bağlı kuruluşlar söz konusu olduğunda, gün içinde banka hesaplarından sık sık süpürme işlemi yapabilmelerini gerektirir.

UYGULAMA YAKLAŞIMI

CBDC kullanım senaryolarının uygulanması için önerilen yaklaşım, CBDC'nin coğrafi olarak ve/veya sektörler ya da satıcı türleri gibi diğer boyutlara göre sınırlı kullanım senaryolarında test edildiği kademeli bir yaklaşım olmalıdır. Bu sınırlı keşif aşamasında, Çin örneğindeki kırmızı zarfta para hediyeleri veya Uruguay örneğindeki piyangoya katılım gibi teşviklere ek olarak test edilebilecek bir "başarı" kriterine veya kıstasına sahip olmak önemlidir.

Bir kullanım örneği, iş senaryosu alanındaki sınırlı, kısmî bir gruba uygulandıktan sonra, aynı kullanım örneği için aynı alanın ek bölümlerine genişletilebilir. Ticari bir kullanım senaryosu sadece tam olarak uygulandığında ya da o alandaki nüfusun en az %80'ine yayıldığında platform başka bir kullanım senaryosunu içine alacak şekilde genişletilebilir ve bu şekilde devam eder. Bununla birlikte, test ve deney aşamalarından tam lansmana geçiş boyunca, merkez bankaları yaklaşımın kullanıcı merkezli ve çevik kalmasını sağlamalıdır.

Central Bank Payments News özel ekinin tamamını buradan okuyabilirsiniz.